5 tác nhân chính khiến não ngày càng teo nhỏ

Ngoài các đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh teo não ở người già, người bị đột quỵ, tai biến mạch máu não, sa sút trí tuệ… Những nghiên cứu của các nhà khoa học mới đây đã chứng minh rằng rượu bia, thuốc lá, béo phì, thiếu ngủ… cũng là một trong những tác nhân lớn gây teo não.

1, Rượu, thuốc lá

Uống nhiều rượu trong một thời gian dài là nguyên nhân gây ra rất nhiều biến chứng về tiêu hoá, gan mật cũng như về thần kinh. Nó có thể ảnh hưởng rất lớn đến đồng thời cả hệ thần kinh trung ương và ngoại biên.

Người có thói quen uống nhiều rượu bia và hút thuốc  sẽ có nguy cơ teo não cao. Theo nghiên cứu mới của Trường Y Keck thuộc ĐH Nam California công bố trên tạp chí y khoa Radiology Today thực hiện với sự tham gia của 1.629 người Mỹ. Trong vòng bảy năm, những người tham gia được theo dõi thói quen hút thuốc, uống rượu bia đồng thời chụp hình cắt lớp não và thực hiện các bài trắc nghiệm nhận thức định kỳ để xác định khả năng suy nghĩ, nhận biết và ghi nhớ của họ. Các nhà nghiên cứu nhận thấy uống rượu bia làm não giảm thể tích, trong khi đó hút thuốc làm teo các phần não liên quan đến trí nhớ.

Đặc biệt, thuốc lá, rượu bia cũng ảnh hưởng nhiều tới sự phát triển não bộ của thai nhi khi còn trong bụng mẹ qua nicotine. Theo tiến sĩ El Marroun từ Trung tâm y tế Erasmus tại Rotterdam (Hà Lan) cho biết: những bé có mẹ thường xuyên hút thuốc, rượu bia khi mang thai có não bộ nhỏ hơn và gặp phải nguy cơ căng thẳng cao hơn. Khả năng một em bé sinh ra thiếu chi hoặc dị dạng chi do mẹ hút thuốc cao hơn 26%; tình trạng sứt môi hoặc hở hàm ếch cao hơn 28%. Tương tự, nguy cơ vẹo bàn chân và các khiếm khuyết về ruột lần lượt là 28% và 27%. Các em cũng có khả năng bị khuyết tật sọ cao hơn 33% và các khuyết tật mắt cao hơn 25% so với trung bình.

2, Huyết áp cao, tiểu đường, béo phì.

Những người mắc bệnh tiểu đường vào độ tuổi trung niên thường khối lượng não thường bị giảm sút rõ rệt. Nhất là đối với những người ở độ tuổi 45 – 60 cùng lúc mắc bệnh tiểu đường và huyết áp cao thì nguy cơ teo não, mất trí nhớ và sa sút trí tuệ càng cao.

Theo một nghiên cứu của các nhà khoa học về những người bị tiểu đường, huyết áp cao, béo phì và thừa cân được chụp cắt lớp não MRI trong thời gian theo dõi khoảng 10 năm. Kết quả nghiên cứu cho thấy những người huyết áp cao sẽ đẩy nhanh tốc độ tổn thương mạnh máu não hơn so với những người có huyết áp bình thường. Những người mắc bệnh tiểu đường ở tuổi trung niên thì có sự co não và mất tế bào não ở vùng đồi thị nhanh hơn đồng thời làm gia tăng những tổn thương ở các mạch máu não so với những người không mắc tiểu đường. Trong khi đó những người béo phì tuổi trung niên, có vòng eo to nằm trong top 25% trong số những người có sự suy giảm nhanh các tế bào não, khoảng 8 % người béo phì có thể tích não bộ nhỏ hơn người có thể trọng bình thường và, 4% đối với người thừa cân.

3, Thiếu ngủ triền miên

Công bố gần đây của các nhà khoa học, mất ngủ kéo dài sẽ làm não mất đi 25% tế bào thần kinh. Những tổn thương não do mất ngủ rất khó hồi phục, thậm chí là không thể tái tạo. Tiến hành khảo sát ở các tình nguyện viên từ 20 – 84 tuổi, các nhà khoa học thuộc Đại học Oxford (Anh) nhận thấy tình trạng khó ngủ có liên quan tới sự suy giảm nhanh hơn về thể tích não ở những vùng não như trán, thái dương và thùy đỉnh. Các kết quả này thể hiện rõ rệt hơn ở những người trên 60 tuổi.

Giấc ngủ lâu nay được xem là “người quản gia của não bộ” vì có tác dụng chăm sóc, tái tạo giúp não bộ được phục hồi và hoạt động trơn tru hơn. Theo nhiều nghiên cứu, 7 tiếng/ngày là thời lượng ngủ tối ưu, tốt cho sức khỏe thể chất và tâm thần của một người trưởng thành, giúp phòng chống bệnh béo phì, tiểu đường, áp huyết cao, bệnh tim mạch, đột qụy và cả teo não.

4, Căng thẳng, mệt mỏi kéo dài

Các nhà nghiên cứu cảnh báo rằng căng thẳng kéo dài có thể làm teo não và thậm chí là gây sa sút trí tuệ, mất trí nhớ. Đó là kết luận của các chuyên gia Trường Y Albert Einstein, Mỹ sau khi họ phát hiện hóa chất mà cơ thể tiết ra do căng thẳng tinh thần kéo dài thực sự gây hại đối với mô não. Nghiên cứu chỉ ra rằng các corticosteroid – hóa chất giúp cơ thể ứng phó với hoàn cảnh (chọn cách đương đầu hay trốn tránh), có thể tiêu diệt các tế bào não nếu nồng độ của nó trong não giữ ở mức cao trong thời gian dài. Vùng chân hải mã, phần não có liên quan đến sự hình thành trí nhớ, cũng bị ảnh hưởng và đây là lý do các bác sĩ tin rằng stress có thể gây mất trí.

5, Thuốc ngừa thai

Thuốc tránh thai có thể gây ra một số phản ứng phụ ở người dùng như thay đổi tâm trạng, tăng cân và nôn mửa. Một nghiên cứu mới khám phá ra rằng, loại thuốc này còn có thể làm teo não người sử dụng do có chứa hooc môn làm thay đổi hình dạng và chức năng não bộ. Nhóm nghiên cứu đưa ra phát hiện, hai vùng não then chốt, chịu trách nhiệm về cảm xúc và quá trình ra quyết định mỏng hơn ở những phụ nữ uống thuốc tránh thai. Các chuyên gia đã rút ra kết luận trên khi tiến hành nghiên cứu với 90 phụ nữ, trong đó 44 người dùng kết hợp các biện pháp tránh thai và 46 người còn lại không sử dụng bất kỳ dạng tránh thai hoóc môn nào.

Theo tiến sỹ, bác sỹ Lê Thị Thu Hà, Phó Trưởng khoa Sản A – Bệnh viện Từ Dũ (TP.HCM) nhận định: “Việc lạm dụng thuốc tránh thai có thể gây tai biến mạch máu não, chứ không có chuyện sử dụng thuốc tránh thai sẽ gây teo não ngay lập tức. Chính tai biến đó khiến vỡ mạch máu, làm tổn thương não và có nguy cơ gây teo não về sau. Lạm dụng thuốc tránh thai ảnh hưởng đến mạch máu, trong đó có mạch máu não, làm tổn thương nguồn máu “nuôi” não. Và teo não là hậu quả của việc lạm dụng thuốc đó.”

Trên đây là 5 yếu tố nguy cơ phổ biến nhất có thể dẫn đến chứng teo não khi về già. Chúng ta không thể ngăn chặn sự lão hóa của hệ thần kinh theo thời gian nhưng nếu nắm bắt được các kiến thức hữu ích để phòng ngừa, chăm sóc và rèn luyện sức khỏe thì chắc chắn không chỉ não bộ được bảo vệ mà chúng ta còn tránh được tổn thương do các căn bệnh khác gây nên.

Để phòng tránh bệnh teo não một cách hiệu quả, mời bạn đọc tham khảo bài viết sau: Phòng tránh bệnh teo não như thế nào?

Theo teonao.vn