Lão hóa thần kinh - Triệu chứng và xét nghiệm chẩn đoán

Trong cơ thể con người, bộ phận dễ bị lão hóa nhất chính là bộ não. Lão hóa thần kinh bắt đầu từ độ tuổi 20. Khởi đầu con người có 100 tỉ tế bào não, nhưng đến tuổi 20 con số này giảm dần, và đến tuổi 40 con người mất mỗi ngày 10.000 tế bào ảnh hưởng rất nhiều đến trí nhớ và t.âm sinh lý của người già.

Dấu hiệu người bị lão hóa thần kinh

Thông thường, người dễ bị lão hóa thần kinh nhất phổ biến ở độ tuổi 60 trở đi. Một số biểu hiện báo hiệu người bị lão hóa thần kinh là:

• Đãng trí, hay quên một phần của sự kiện (thí dụ nhớ đã ăn trưa rồi nhưng không thể nhớ đã ăn tráng miệng bằng loại trái cây nào), sau đó có thể nhớ lại.
• Sẵn sàng chấp nhận sự giảm sút trí nhớ và thường yêu cầu người khác giúp mình nhớ lại.
• Các kỹ năng này thường còn nguyên vẹn, có thể viết và giao tiếp bình thường.
• Khả năng tiếp thu, nhận thức bị kém đi
• Tính toán hay sai, phản ứng chậm, hay nói lặp.
• Thường đủ khả năng tự chăm sóc bản thân.

Đọc tiếp: Lão hóa thần kinh do đâu?

Triệu chứng đi kèm của lão hóa thần kinh

Thông thường, chúng ta nhận biết các dấu hiệu của tuổi già đơn giản là thay đổi của hình dáng cơ thể bên ngoài theo tuổi tác. Ví dụ như tóc bạc đi, mắt nhìn mờ, tai nghe kém, răng yếu, lung lay và dễ rụng, da khô và nhăn nheo, hoạt động kém lanh lợi và sức bền giảm rõ. Bên cạnh đó, dưới sự ảnh hưởng của lão hóa thần kinh, người già rất dễ bị rối loạn giấc ngủ, chủ yếu là rối loạn nhịp thức ngủ, khiến cho người già thường hay dậy sớm vì mất ngủ vào ban đêm hoặc giấc ngủ bị gián đoạn do nhiều lần tỉnh giấc ngắn, còn ban ngày lại ngủ bù. Về mặt tâm lý người già cũng có sự thay đổi như dễ cáu gắt, xúc động, hay tự ái, nhạy cảm với sự thay đổi của môi trường xung quanh và thời tiết. Một số trường hợp lại có biểu hiện trầm cảm thường xuyên. Thính lực, thị lực, vị giác cũng dần dần suy giảm nghiêm trọng.

Xét nghiệm, chẩn đoán lão hóa thần kinh

Với người già lão hóa thần kinh thông thường, việc chuẩn đoán lâm sàng và hình ảnh não bộ cho kết quả phổ biến như sau:

• Chẩn đoán: Tuổi già làm cho khối lượng não giảm dần, các hồi não nhỏ đi và các rãnh não rộng ra, nhìn ngoài có thể thấy não teo khá đồng đều, đôi khi có các mang giả chứa đầy dịch não –tủy. Thường có hiện tượng xơ hoá nhẹ màng não trên mặt lồi của bán cầu não. Lớp màng cứng của màng não ở não cũng như ở tủy ngày càng dính vào xương và mỏng dần còn lớp màng nhện và màng nuôi ở trên dày và ngày càng mất độ trong. Cơ cấu mạng lưới của các thành mạch máu có thể nhìn thấy rõ hơn, tại các nhung mao màng nhện có hiện tượng xơ hoá, lắng đọng các muối canxi và còn thấy có các thể dạng tinh bột. Teo não dần rõ rệt nhất tại các vùng phía trước như vùng trán, đỉnh và thái dương còn tại các vùng phía sau ở mức độ nhẹ hơn. Vỏ não thường có màu vàng nhạt do đọng sắc tố, tại khu vực vỏ não bị teo, chất trắng cũng thu nhỏ lại và trở nên cứng hơn; còn các khoang não thất bị giãn rộng do não ứ nước theo cơ chế khoang trống (exvacuo). Các não thất bên thường giãn khá rõ, nhất là bên trái. Cũng theo wildi E.., qua nghiên cứu 542 trường hợp thấy dung tích trung bình của não thất bên là 17,4ml và mỗi năm dung dịch đó sẽ tăng 0,16ml. Các não thất III và IV cũng đều bị giãn rộng. Thân não và tiểu não cũng có thể bị teo ở mức độ vừa. Riêng thể trái đôi khi có thể bị mỏng đi tới 1/3 độ dày bình thường. Các hạch vùng đáy cũng bị teo nhưng thường không được rõ như ở não (Foley J. M.., 1973). Hiện nay đối với người cao tuổi , người ta thường chú ý tới các xét nghiệm như nghi điện não, điện thế khêu gợi (evoked potentials), ghi điện cơ, chụp não cắt lớp vi tính (computed tomography)
• Ghi điện não: Điện não đồ thường thấy giảm tần số các sóng alpha từ mức trung bình là 10Hz đối với người 40 tuổi xuống 9Hz đối với người 80 tuổi sẽ ổn định ở mức 8,5Hz sau lúc 90 tuổi. Khi nhận xét kết quả của điện thế khêu gợi cần hết sức thận trọng các điện thế khêu gợi cảm giác thương thấy các thành phần chậm bị xuất hiện chậm và biên độ sũng giảm; các điện thế khêu gợi đối với các loại khác cũng có hiện tượng tương tự.
• Ghi điện cơ: Tốc độ dẫn truyền của các sợi thần kinh bị chậm lại. Tốc độ dẫn truyền cảm giác ghi ở chi trên bằng kích thích ngón tay có thể giảm từ 57 xuống 48m/giây còn biên độ hiệu thế sẽ giảm từ 43 xuống 21mV. Tốc độ dẫn truyền của các sợi vận đông cũng bị chậm lại như vậy và thường từ sau 24 tuổi cứ 10 năm lại giảm đi 1m/giây
• Chụp não cắt lớp vi tính: Có thể thấy hình ảnh các não thất và các rãnh ở vỏ não bị giãn rộng, những hiện tượng đó có thể xuất hiện không kèm theo triệu chứng lâm sàng hoặc biến đổi giải phẫu nào gợi hướng tới một bệnh cảnh tâm thần sa sút kiểu alzheimer.

Tóm lại, quá trình lão hóa của cơ thể con người là tất yếu. Chúng ta chỉ có thể làm giảm sự lão hóa thần kinh chứ không thể ngăn lại hoặc chữa trị khỏi hoàn toàn. Vì vậy, để giảm đà của quá trình lão hóa thần kinh, ngay từ khi còn trẻ, chúng ta cần có chế độ dinh dưỡng khoa học, luyện tập thể dục thể thao hợp lý kết hợp với dùng một số loại sản phẩm bổ não sẽ giúp não bộ ngày càng khỏe mạnh và ít lão hóa đi.