Tổng quan về chấn thương sọ não

Chấn thương sọ não là một tai nạn vô cùng nguy hiểm thuộc hàng phổ biến trong sinh hoạt giao thông và lao động hàng ngày hiện nay. Hàng năm trên thế giới có số lượng nạn nhân chấn thương sọ não với tỷ lệ tử vong rất cao, đứng hàng thứ 3 sau tim mạch và ung thư. Vậy chấn thương sọ não là gì? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu cụ thể về vấn đề này qua bài viết dưới đây:

1, Chấn thương sọ não là gì?

Chấn thương sọ não được hiểu là một tác động lên đầu hoặc chấn thương xuyên qua sọ khiến chức năng bình thường của não bộ bị ảnh hưởng. Chấn thương sọ não có thể xảy ra khi đầu bị va chạm đột ngột và mạnh vào một vật, hoặc khi một vật đâm xuyên qua hộp sọ và đi vào mô não. Những chấn thương này được phân loại theo mức độ nghiêm trọng hoặc loại chấn thương (ví dụ như chấn thương đóng hay mở). Ngoài ra, chấn thương cũng được phân loại theo mức độ gây nứt xương sọ, tổn thương bên trong não hoặc vị trí gây chảy máu. Chấn thương sọ não do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra như tai nạn giao thông, tai nạn sinh hoạt và tai nạn lao động. Trong hoàn cảnh nước ta hiện nay thì chấn thương sọ não chủ yếu do tai nạn giao thông đường bộ chiếm khoảng 70-80% tổng số ca.

2, Triệu chứng của chấn thương sọ não

Triệu chứng của chấn thương sọ não thường biểu hiện qua hai thể là các tổn thương nguyên phát và tổn thương thứ phát. Trong đó:

Tổn thương nguyên phát:

Tổn thương nguyên phát là tổn thương có ngay sau tai nạn với các biểu hiện:

• Da đầu bị rách gây mất máu nhiều, có thể gây tụt huyết áp hoặc thậm chí tử vong
• Hộp sọ có thể bị vỡ, rạn nứt
• Tổn thương gây máu tụ ngoài màng cứng, dưới màng cứng. Tổ chức não bị dập và chảy máu trong não.
• Chấn thương sọ não có thể làm tổn thương, thoát dịch não tuỷ ra ngoài (đây là một chất dịch giúp bảo vệ và nuôi dưỡng mô não).
• Nạn nhân bị mất ý thức thoáng qua, quên sự việc vừa xảy ra (gọi là chấn động não) hoặc là hôn mê kéo dài.

Tổn thương thứ phát:

Tổn thương thứ phát là thương tổn não xảy ra ở bất cứ thời điểm nào từ sau chấn thương với các dấu hiệu như:

• Máu tụ trong sọ: Máu chảy ra bị tích tụ lại, gây ra một khối choán chỗ trong sọ, làm tăng áp lực nội sọ, gây tổn thương tế bào não.
• Phù não: Tổn thương hàng rào máu não và tổn thương màng tế bào gây ra sự tích tụ nước bất thường ở tổ chức kẽ và trong tế bào.
• Dãn não thất là hiện tượng do chảy máu làm tắc đường lưu thông của nước não tủy gây ra.
• Các tổn thương thiếu máu não, tắc mạch, nhiễm trùng, viêm màng não, áp xe đặc biệt là những bệnh nhân có vỡ nền sọ là những tổn thương thứ phát thường gặp, những tổn thương này làm tình trạng lâm sàng chung của bệnh nhân nặng lên thậm trí có thể dẫn tơí tử vong.

3, Hậu quả để lại của chấn thương sọ não?

Chấn thương sọ não là loại chấn thương tác động mạnh mẽ quá mức bù chỉnh của não, gây rối loạn hàng loạt chức năng hoặc tổn thương thực thể ở não. Những tổn thương sau khi bị chấn thương sọ não không chỉ là máu tụ nội sọ, phù não, thoát vị não, hội chứng tăng áp lực nội sọ, thiếu máu não, chảy máu não… mà tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của chấn thương sọ não, di chứng có thể xuất hiện sau một thời gian tạm ổn định. Trong đó: Hội chứng đau đầu sau chấn thương sọ não, động kinh, bệnh lý cột sống cổ, suy giảm hoặc mất trí nhớ, tàn phế, nguy cơ teo não, sa sút trí tuệ cao… là những ảnh hưởng của di chứng để lại, khi đó bệnh nhân phải trải qua thêm một quá trình điều trị phục hồi chức năng lâu dài nữa. Trong thời gian nằm viện, nạn nhân phải chịu đựng đau đớn tới mức thảm hại và phải chịu chi phí rất tốn kém. Là nỗi đau của gia đình cũng như gánh nặng của toàn xã hội hiện nay.

4, Cách điều trị chấn thương sọ não

Cách xử lý:

• Ngay sau khi bị chấn thương người bị chấn thương sọ não phải được cấp cứu kịp thời, nhanh chóng chuyển nạn nhân về cơ sở y tế gần nhất để xử trí ban đầu, sau đó sẽ đưa đến chuyên khoa phẫu thuật thần kinh để điều trị.
• Cũng lưu ý khi vận chuyển nạn nhân, cần cho nạn nhân nằm ngửa, đầu nghiêng về một bên và không gối cao. Phải kiểm soát được đường hô hấp và tuần hoàn của bệnh nhân. Nhớ nằm trên ván cứng để tránh các trường hợp tổn thương cột sống kèm theo thì sẽ không bị biến chứng sang tủy sống hoặc các trường hợp khác nặng thêm.
• Tất cả mọi vết thương chảy máu ngoài da cần phải được băng bó, cầm máu cẩn thận tránh gây ra mất máu và nhiễm khuẩn.

Cách điều trị:

Điều trị chấn thương sọ não bằng cách áp dụng điều trị nội khoa và ngoại khoa nhằm đạt tới hai mục tiêu quan trọng là: Điều chỉnh áp lực trong sọ và điều chỉnh áp lực tưới máu não. Trong đó:

Điều trị nội khoa:

• Giảm áp lực trong sọ
• Giữ thông số tưới máu não luôn bình thường ( > 70 mmHg )
• Gây ngủ bằng Barbiturate hoặc Propofol
• Dung dịch ưu trương: Mannitol 20%
• Liệu pháp hạ thân nhiệt
• Tăng thông khí
• Giữ ổn định huyết áp

Điều trị ngoại khoa:

• Mở rộng sọ giải p
• Loại bỏ máu tụ trong sọ nếu có chỉ định
• Dẫn lưu dịch não tủy ra ngoài
• Làm sạch vết thương sọ não
• Phẫu thuật lún sọ hở hoặc kín

5, Cách phòng tránh chấn thương sọ não

Để phục hồi sau chấn thương sọ não và giảm nguy cơ mắc phải tình trạng chấn thương này, chúng ta nên thực hiện những thói quen sinh hoạt sau đây:

• Luôn dùng mũ bảo hiểm khi đi lại hoặc dụng cụ bảo vệ đầu cho các môn thể thao chuyên biệt
• Thắt dây an toàn mỗi khi lái xe hơi
• Không bao giờ uống rượu khi lái xe hoặc ngồi trên xe của người say rượu
• Tuân thủ luật lệ giao thông
• Không nên đi tông trên sàn nhà hoặc đường trơn trượt
• Không vứt đồ bừa bãi trên sàn nhà, cầu thang
• Đi lại, làm việc, sinh hoạt nên cần thận, chắc chắn.
• Tăng cường tuyên truyền giáo dục toàn dân về luật lệ an toàn giao thông để mọi người ý thức được chấn thương sọ não sẽ nguy hiểm đến tính mạng con người, là nỗi đau của gia đình và gánh nặng của toàn xã hội.

Trên đây là những thông tin chung về chấn thương sọ não. Có thể nói, chấn thương sọ não là tai nạn có thể để lại những di chứng và hậu quả nặng nề cho bản thân và gia đình người bệnh. Do đó, ngay từ bây giờ, chúng ta hãy nhắc nhở bản thân nên  chú ý phòng tránh cũng như tăng cường hiểu biết về vấn đề chấn thương sọ não để tự chăm sóc và bảo vệ sức khỏe tốt cho chính mình.